Artzibar bailarako bakardadean

Gaur Nafarroako mendietara bidaia egin dut. Artzibar bailarara joan naiz. Jende asko joaten da mendi ezagunetara eta beste makina bat mendi, bailaratxo, bidezidor eta paraje eder askotan, jenderik apenas ibiltzen da. Askotan pentsatu izan dut, "hobeto, horrela ingurua garbiago eta gizakiaren eraginik ez da hainbeste nabarituko", eta gainera oso-oso jende gutxi ibiltzen denez paraje bakarti hauetan, horretarakoxe da egokia, bakarrik ibiltzeko gogoa dagoenerako.

Gaurko zen horietako egun bat. Egia esan lagun batek egin zidan eskaintza elkarrekin mendira joateko, baina astea ondo amaitzeko buruak (eta bihotzak) agintzen zidan bakarrik ibili behar nuela Nafarroako nire mendi kuttunetan, parajeak ezagutuz eta bakarrizketan.

Goizean Zandueta aldetik abiatu, pistari ekin diot eta goraka egin dut. Elurra aurkitu dut nahiko laister, geruza nahiko handia zegoen gogor samarra gainera. Han ibili naiz, Elke, Larrogain eta Baigura mendi ederrak ikusi ahal izan ditut Arbasamendi menditik. Ikuspegi ederra, elurtuta zeuden mendi guztiak eta aspaldiko partez eguzki gozoa ere azaldu zaigu. Basurde bat ere gurutzatu zait bidean, korrika pasatu da ni baino 20 metro aurrerago, ehiztari batzuk zebiltzan inguruan eta izutu samar zebilela esango nuke. Behera jeitsi naizenean ehiztari batzukin egon naiz hizketan, basurde ehizan zebiltzan eta zenbat elur egin duen, bailaran zenbat biztanle dauden, basurde asko dabiltzan edo ez...Esan didanez, Artzibar bailarako herri txiki eta erdi abandonatuetan ia inor ez omen da bizi, Espotzen pertsona bakarra bizi omen da, Imizkotzen bi anai...izugarria izan behar du horrek, herri bateko azken biztanlea izatea, bertan jaio eta denak alde egin dutela konturatzeaz, neguko gau hotz eta luzeetan ze bakardade sentsazioa edukiko duten...Herri handientxoena Nagore omen da, eta bertan astean zehar 15 biztanle omen daude...dena dago esanda horrekin. Bailara oso polita da, baina erdi hutsik dagoena.

Gero beste itzuli bat egin dut, Alotz izeneko herri abandonatutik igaro naiz, Itoizko urtegiko ur mailatik oso hurbil dagoena, baina bertako etxeak ia erorita daude. Hemen ere azken biztanleak joango zirenean, ze pena eta tristura edukiko zuten...

Txaparral mendira igo naiz, basoa itxi-itxia zeukan, han ibili naiz borrokan zuhaitz eta adarrekin, arteek eta ezpelek beren adarrak nire aurka bidaltzen zituztela zirudien, kostatu zait gailurra zapaltzea. Iritsi naiz eta gustora.

Autora itzuli naiz eta Orreaga aldera joan naiz, Urrobi errekaren bailaran gora, eta beheko partean elurrik batere ez zegoen arren, gora egin ahala, elurra agertzen hasi da errepide ertzean, hasieran gutxi, gero gehiago eta Aurizperriko kanpingera iritsi aurrexeagoan, sekulako elurtea ikusten zen. Burgete eta Orreaga aldean izugarrizko elur piloa zegoen, makina bat elur egin du han inguruan, gailurrak ere zuri-zuri zeuden.

Handik etxera etorri naiz, gustora egindakoaz. Esan beharra daukat, Nafarroako bailara eta paraje zoragarrietara joateak, nire barnea "garbitzen" eta berritzen duela, tarteka horrelako "kura" bat egin beharra daukat, burua despejatzeko eta indarberritzeko. Behin baino gehiagotan pentsatu dut zer ote dute Nafarroako mendi hauek niri hainbeste gustatzeko, eta atera dudan ondorioa da Gipuzkoan eta Bizkaian ez bezela, hango mendietara igotzean eta parajeari begiratzean ez dela ikusten ez hiri, ez fabrika eta ez zibilizazio zantzurik, gure Gipuzkoa honetan berriz fabrika baten tximiniatik ateratzen den kea askotan izan dugu lagun igotako mendietan ikusmiran jartzen garenean, eta pake eta natura basati horien beharra izaten dut nik mendira joaten naizenean.

Gaurko kantari buruz askorik ez dut idatziko, Manu Chaoren "El viento" kanta da, kanta polita musikari eskarmentudun eta konprometitu honek abestua. Kanta polita da, "Clandestino" bere disko bikainean agertzen dena. Emigranteen inguruko kanta da, haizea izaten dutela lagun beraien bidai gogor eta latz horietan...Zuzeneko bertsioa jartzen dut, jolastiena eta alaiena baita.

"El viento". Manu Chao. Hemen letra:

El viento viene 
El viento se va 
Por la frontera 
El viento viene 
El viento se va 
El hombre viene 
El hombre se va 
Sin más razón 
El hombre viene 
El hombre se va 
Ruta Babylon... 
Por la carretera 
La suerte viene 
La suerte se va 
Por la frontera 
La suerte viene 
La suerte se va 
El hombre viene 
El hombre se va 
Sin más razón 
El hombre viene 
El hombre se va 
Cuando volverá 
Por la carretera